Wie als orthopedagoog/psycholoog informeert naar de rekenontwikkeling van kinderen, weet als geen ander dat er kinderen zijn die rekenen vlot onder de knie krijgen, maar ook dat er kinderen zijn waarbij rekenen een ontzettende opgave blijft. Elke nieuwe stap lijkt voor nieuwe moeilijkheden te zorgen, en inzicht hebben op waar ze met rekenen nou precies mee bezig zijn, is lastig.

Vroege rekenproblemen

Herken je de kinderen uit groep 1-2 die moeite blijven houden met tellen en die begrippen als ‘meer’, ‘minder’, en ‘evenveel’ maar niet onder de knie krijgen? Die kleine hoeveelheden niet kunnen overzien, moeite hebben met het snel kunnen benoemen van hoeveelheden, of moeite hebben met het onthouden van gecombineerde opdrachten? Die het lastig vinden om te ordenen van klein naar groot en van dik naar dun, en moeite hebben om voorwerpen te groeperen? Deze kinderen vluchten het liefst naar het toilet als de leerkracht aangeeft dat ze gaan rekenen. Ook hebben deze kinderen vaak moeite met tijdsbesef. Welke dag is het ook alweer vandaag en waar zitten we in het dagritme? Is het ochtend, middag of avond?

Rekenproblemen vanaf groep 3

Vanaf groep 3 blijven de problemen met rekenen bij deze kinderen zichtbaar, maar op een andere manier. Het proces van het daadwerkelijk leren rekenen is begonnen en dat vertaalt zich onder andere in moeite met het opschrijven van getallen. 23 wordt dan zomaar 32. Ook kunnen ze moeite hebben met het oplezen van getallen, moeite om de grootte van een getal te doorzien, moeite met de symbolen +, -, x, :, =, moeite met het plaatsen van getallen op een getallenlijn of moeite met het eigen maken van de splitsingen. We zien ook dat ze moeite hebben met het onthouden van de sommen tot 10/20, dat ze lang op de vingers blijven rekenen, moeite hebben met het toepassen van rekenstrategieën en moeite met toepassingen (verhaaltjessommen). Het ontvluchten van rekenactiviteiten door naar het toilet te gaan blijft bestaan, maar wordt vaak versterkt door een groot gevoel van onzekerheid, faalangst en zich dom voelen.

Rekenproblemen of dyscalculie?

Als een kind langere tijd moeite heeft met het leren rekenen, dan kan dat wijzen op een rekenprobleem of dyscalculie. Om het kind goed te kunnen helpen is het noodzakelijk om zeer gericht naar de rekenontwikkeling van het kind te kijken. Juist door aan te sluiten bij wat het kind wel kan en te zorgen voor een aanbod op een juist abstractieniveau, kan de rekenontwikkeling mogelijk weer op gang geholpen worden en kan het kind weer succeservaringen opdoen, waardoor het gevoel van falen en onzekerheid afneemt. Maar wat is dyscalculie precies?

Leerstoornis

Dyscalculie betekent letterlijk ‘niet kunnen berekenen’. Het is net als bij dyslexie een andere term voor ernstige en hardnekkige problemen bij het aanleren van rekenvaardigheden. Deze problemen worden niet veroorzaakt door een gebrek aan intelligentie of te weinig onderwijs. Bij dyscalculie gaat het om ernstige en hardnekkige problemen met het leren en vlot/accuraat oproepen en/of toepassen van reken- en wiskundekennis. Het is een leerstoornis, wat betekent dat het niet overgaat. Dyscalculie komt bij ongeveer 2-3% van de kinderen voor.  

Minder actieve hersengebieden

Dyscalculie is een complexe stoornis, omdat bij rekenen meerdere hersengebieden worden gebruikt. De verschillende hersengebieden zijn bij kinderen met dyscalculie minder actief tijdens het rekenen. Bij rekenen moeten kinderen tekst lezen, getallen herkennen, maar ook met symbolen kunnen werken. Dit vereist samenwerking van meerdere hersengebieden en dat gaat bij kinderen met dyscalculie een stuk moeizamer. Dyscalculie is erfelijk, dus de kans is groot dat er meerdere personen in de familie last hebben van rekenproblemen.

Bekende mensen met dyscalculie

Hans Christian Andersen, Leonardo da Vinci, Cher, Thomas Alva Edison laten zien dat je met dyscalculie net zoveel kunt bereiken als andere mensen. Het kost alleen meer doorzettingsvermogen.

Hoe zit het met jouw kennis van rekenproblemen en dyscalculie?

Als orthopedagoog/psycholoog moet je over voldoende kennis beschikken om kinderen met (ernstige) rekenproblemen goed te kunnen signaleren, onderzoeken en te begeleiden. Het vraagt specifieke kennis over het rekenproces om een kind hierbij goed te kunnen ondersteunen. Wil je hier graag meer over weten? Meld je dan aan voor onze cursus Rekenproblemen en dyscalculie.